5.1 Financiën en belastingen
Belangrijke gebeurtenissen
Financiële gevolgen corona 2020
Gedurende het jaar 2020 heeft corona een grote impact gehad op onze gemeente. Zo zijn alle P&C producten vanwege het thuiswerken vanuit huis opgesteld en ook grotendeels online in uw Raad besproken. De lockdown en het thuiswerken hebben geen impact gehad op de deadlines van deze producten, die allemaal tijdig aan uw Raad aangeboden zijn.
Ook onze verbonden partijen hebben te maken met corona. Op financieel gebied heeft dit er toe geleid dat de dividenduitkering van de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) over het jaar 2019 die plaats moest vinden in 2020 op grond van de richtlijnen van de Europese Centrale Bank (ECB) opgeschort moest worden. Ook andere verbonden partijen hebben vanwege corona minder winst gemaakt en/of daardoor minder winst uitgekeerd over het boekjaar 2019.
Corona heeft ook zijn weerslag op de gemeentelijke belastingen. Om ondernemers tegemoet te komen zijn er in 2020 enkele maatregelen getroffen. Er wordt geen precariobelasting geheven over extra vierkante meters terras en de maanden dat de terrassen gesloten waren. Verder zijn de aanslagen voor de reclamebelasting later verzonden en worden de aanslagen precariobelasting pas in 2021 verstuurd. In het licht van het ondersteunen van ondernemers en andere gedupeerden worden wel al betalingsregelingen overeengekomen en wordt veel maatwerk toegepast. Dit geniet de voorkeur omdat mogelijke betalingsproblemen sneller inzichtelijk zijn en er gericht contact gezocht kan worden. Tot slot is ook de invorderingsrente verlaagd tot 0,01%.
Op het financiële vlak heeft ons College uw Raad meermaals op de hoogte gesteld van de financiële gevolgen van de coronacrisis voor de gemeente. Het meest recente bericht hierover ontving u medio december 2020. Ook in 2021 wordt uw Raad geïnformeerd over corona gerelateerde financiële gebeurtenissen, zoals bijvoorbeeld nieuwe compensatiepakketten van het Rijk. Daarnaast zal uw Raad, zodra er een gedeeltelijk beeld ontstaat van de effecten in 2021, weer op de hoogte gehouden worden van de gemeente brede financiële stand van zaken. In de voorliggende jaarrekening 2020 wordt per programma een overzicht gegeven van de financiële corona-effecten. Daarnaast vindt u onder het kopje financieel resultaat 2020 een overkoepelende corona tabel met alle financiële plussen en minnen op het gebied van corona.
Vaststelling financiële ijkpunten
Begin 2020 heeft uw Raad ook een nieuwe set met financiële ijkpunten vastgesteld. De vorige set werd sinds 2016 gebruikt, echter de sturingsmogelijkheden waren beperkt. In de huidige set ijkpunten heeft uw Raad ook een aantal harde normen en bandbreedtes gesteld, zoals ten aanzien van de weerstandsratio (bandbreedte tussen de 1,2 en 1,5); het structurele begrotingssaldo (overschot van tussen de 0,5% en 1% van het begrotingstotaal) en het begrotingssaldo (altijd positief). Daarnaast heeft uw Raad een aantal ijkpunten waar nauwelijks op gestuurd werd, geschrapt. Samen met de wettelijk verplichte financiële kengetallen (waaronder de schuldratio en de solvabiliteit) beschikken we daarmee over een set kengetallen die op een adequate wijze onze financiële positie in beeld brengt.
Herverdeling gemeentefonds
Bij de herverdeling van het gemeentefonds in 1997 is door de fondsbeheerders aangegeven dat een nieuwe bijstelling van de verdeelmodules niet al te lang meer op zich zou laten wachten. Uiteindelijk duurde het tot 2020 voordat de eerste contouren van een nieuwe herijking van het gemeentefonds bekend werden. Doordat de eerste voorlopige herverdeeluitkomsten teveel weerstand opriepen, heeft het kabinet besloten om nog eens goed naar de verdeelformules te kijken. Begin 2021 werden de resultaten daarvan bekend gemaakt. De nieuwe verdeling van het gemeentefonds is wat globaler dan de 'oude' verdeling, die heel verfijnd was, maar daardoor de globaliteit uit het oog verloor. De nieuwe verdeling doet ook meer recht aan de kosten die gemeenten maken en biedt een betere verklaring van de uitgaven van de gemeenten dan de 'oude' verdeling. omdat een herverdeling altijd voor- en nadeelgemeenten oplevert, heeft de VNG in 2020 besloten dat een herverdeling van het gemeentefonds uitsluitend door mag gaan (per 2023) wanneer het gemeentefonds ('de koek') groter wordt, zodat de gemeenten die nadeel ondervinden van de nieuwe verdeling, er minder hard op achteruit gaan. Een nieuw kabinet neemt uiteindelijk een besluit over de (en het moment van de) herverdeling.