4. Bestuur en dienstverlening

Inleiding
Corona
Het besturen van de stad, de dienstverlening en contacten met bewoners kregen in 2020, al gevolg van Corona, andere vormen. Participatie kon bijna uitsluitend digitaal plaatsvinden. Ook de vergaderingen van het college van B&W en de Gemeenteraad hebben deels digitaal, deels hybride plaatsgevonden.
Voor lange perioden is Nederland in een (slimme) lock-down gegaan. De vergaderingen van de gemeenteraad en college worden gerekend tot noodzakelijke overheidsprocessen. Toch hebben zowel college als gemeenteraad meerdere perioden digitaal vergaderd. Daarbij was telkens de lastige afweging hoe de kwaliteit van besluitvorming optimaal kon blijven, de veiligheid van bestuurders en medewerkers in gewaarborgd kon worden genomen maar ook de voorbeeldfunctie van gemeenteraad en college. De beperkingen hebben aangetoond dat fysiek vergaderen een meerwaarde heeft voor de kwaliteit van het debat en de besluitvorming; voor een kwalitatief goede uitwisseling van ideeën en standpunten is het beter om elkaar in de ogen te kunnen kijken in dezelfde ruimte.
De beperking van het fysiek vergaderen gold ook voor de bijeenkomsten met bewoners en andere belanghebbenden in de stad. Participatie en inspraak ging vooral via Teams en Webinars.
Door Corona hebben we wel ontdekt dat digitale vormen van participatie som in staat stellen om met meer en andere bewoners of ondernemers in contact te komen. We denken dan ook dat het gebruik van video conferencen een instrument is dat de gemeente zal blijven gebruiken.
Om de lange termijngevolgen van corona in beeld te brengen is met betrokken inwoners en organisaties gewerkt aan de totstandkoming van het Coronakompas. Daarin worden in vier scenario’s de impact van de scenario’s op de stad beschreven. Het Coronakompas verschijnt in het voorjaar van 2021.
Macht en tegenmacht
Als bestuur kunnen we de ontwikkelingen in de landelijke politiek niet negeren. De Parlementaire enquête naar de toeslagenaffaire heeft aangetoond hoe belangrijk het is dat een overheid zich realiseert welke gevolgen overheidshandelen kan hebben voor burgers. Het gemeentebestuur van Amersfoort heeft als uitgangspunt dat zij als lokale overheid ten diensten staat van de inwoners en ondernemers in onze gemeente. Toch meent het college dat de lessen uit 2020 ons nog meer alert moeten maken bij het nadenken over voorstellen die door het gemeentebestuur worden gedaan en welk effect deze hebben op onze inwoners en ondernemers.
Daarbij is de rol de gemeenteraad cruciaal. De gemeenteraad controleert het college dat verantwoordelijkheid draagt voor de uitvoering van beleid en het handelen van de gemeentelijke organisaties. In 2020 hebben de gemeenteraad en het college gesproken over het versterken van de informatiepositie van de gemeenteraad. Daarbij zijn heldere afspraken gemaakt over het onderscheid tussen bestuurlijke verantwoordelijkheid en de rol van ambtenaren en de wijze waarop de gemeentelijke organisatie de gemeenteraad meer kan bedienen.
Een belangrijk instrument voor de controlerende taak van de gemeenteraad is het recht om schriftelijke vragen te stellen over het gevoerde beleid. De vragen worden nu meer binnen de hiervoor geldende termijn beantwoord.

Participatie en gebiedsgericht werken
In 2020 is de participatiegids vastgesteld die fungeert als een richtingwijzer voor het betrekken van belanghebbenden bij ruimtelijke ontwikkelingen. Participatie is, zeker als het gaat om forse ingrepen in de openbare ruimte, altijd contextafhankelijk. Elk gebied is anders, elk project is anders en elke buurt is anders. Een lastige kwestie bij goede participatie is het bepalen en communiceren van de startpositie. De gemeente werkt vaak lang aan plannen, waarvoor ook jaren gelden als kaders zijn bepaald. Wanneer bewoners dan geconfronteerd worden met ideeën voor de uitvoering of plannen waarvan zij niet wisten dat daar aan gewerkt werd, voelt dat als een overval. In 2020 is dit gebeurd bij het presenteren van de verkeerskundige voorkeursvariant voor de Nieuwe Poort. De reacties in de zomer van 2020, in bijzonder vanuit een deel van de bewoners van het Soesterkwartier, toont aan dat elk participatieproces uniek is en zijn eigen uitdagingen kent.
Met het introduceren van het platform MetAmersfoort worden inwoners en ondernemers in de gelegenheid gesteld om ideeën en reacties te geven op projecten of nieuw beleid.
In 2020 zijn er vier nieuwe plannen van aanpak opgeleverd, voor de gebieden: Vathorst en Hooglanderveen, Nieuwland, Liendert & Rustenburg en Randenbroek & Schuilenburg, voor de periode 2020 -2021. Bij het gebiedsgericht werken zijn we noodzakelijkerwijs minder fysiek aanwezig geweest in de wijken. Het aantal fysieke ontmoetingen met bewoners en partners lag een stuk lager, en dat geldt ook voor het bijeenkomsten over projecten. Dat is gecompenseerd met digitaal contact, hoewel het een het ander zeker niet helemaal kan vervangen. Contact met externe professionals en bewoners is lastiger en de informele uitwisseling van informatie met bewoners wordt gemist.
Regionale Samenwerking
In 2020 heeft de regionale samenwerking zich vooral gericht op het verkrijgen van financiering voor de Energietransitie en de woningbouwopgaven (zie hoofdstuk Duurzame en groeiende stad).
De samenwerking wordt in toenemende mate bepaald door de kansen en opgaven waarop we ons met verschillende partners kunnen verenigen.
Dienstverlening en contact
Door Corona is de dienstverlening aan bewoners anders georganiseerd. Zo heeft Burgerzaken, sinds maart 2020, uitsluitend op afspraak gewerkt.
Een verbetering in de dienstverlening is dat doven, slechthorenden en mensen met een spraakbeperking sinds 1 december 2020 contact gebruik kunnen maken van een Teletolk als zij contact hebben met ons Klant Contact Centrum (KCC).
Het gebruik van social media is, ook vanwege corona, juist verstrekt. Zo zijn meer berichten geplaatst op Facebook, Twitter en Instagram. Elk mediakanaal gericht gebruikt, passend bij de doelgroep.
In 2020 begonnen de voorbereidingen voor de Tweede Kamer verkiezingen van 2021. Daarbij is gewerkt aan het mogelijk maken van twee dagen early voting voor kwetsbare inwoners, briefstemmen voor 70+ers en het coronaproof inrichten van de stembureaus.