3.1 Economie

Belangrijke gebeurtenissen

2020 staat in het teken van corona
Het jaar 2020 stond in economisch opzicht voor een belangrijk deel in het teken van COVID-19. De economie in Nederland wordt onmiskenbaar hard geraakt door de coronacrisis. Sectoren die hard zijn getroffen zijn de evenementenbranche, horeca, transport, cultuur en de dienstensector, er zijn aan de andere kant ook bedrijven die goed gedijen bij de coronacrisis, zoals webshops, supermarkten en drogisterijen. Vanaf de eerste lockdown in maart, heeft de coronacrisis zich ontwikkeld tot een langdurige economische crisis, waarbij ondernemers en zelfstandigen in een groot deel van onze regionale economie hard zijn getroffen. De gevolgen voor de lokale weekmarkten waren groot en werden georganiseerd met strenge veiligheidsmaatregelen. Evenementen konden geen doorgang vinden, of werden online georganiseerd. De winkelleegstand is toegenomen. De steunmaatregelen vanuit het Rijk hebben er in 2020 voor gezorgd dat er in absolute zin minder faillissementen werden geteld dan in 2019. Wel leven we in het besef dat als de maatregelen in 2021 worden afgebouwd, de impact van de crisis pas echt zichtbaar zal worden.
In samenwerking met regionale partners (gemeenten Utrecht, Amersfoort, Hilversum, EBU, VNO-NCW, MKB Nederland) hielden we ook drie peilingen onder regionale ondernemers. Het beeld door de drie peilingen heen is redelijk consistent: ca. 10% van de ondernemers verkeert in acute problemen, ca. 13% van de ondernemers moet fors reorganiseren om te kunnen overleven. Anderzijds slaagt een groeiend deel van de ondernemers erin zich aan te passen: het aandeel ondernemers met omzetgroei steeg van 4% in peiling 1 (mei 2020) naar 8% in peiling 3 (november 2020). Zorgelijk is het grote deel (bijna een derde) van de ondernemers dat financiële verplichtingen vooruitschuift (uitstel) of verzwaart (krediet, lening). Dit is vooral zichtbaar in het klein mkb (werkgevers tot 50 werkzame personen).
Versterking van het regionale economische ecosysteem
In 2020 is de ROM Utrecht Region opgericht. Samen met de regionale partners bouwt de ROM aan een slimmere, gezondere en groenere regio met als drijfveer het versterken van het economische vestigingsklimaat en welzijn van de regio. Dit betekent concreet dat het innovatieve bedrijfsleven zich met al haar bedrijfseconomische ondersteuningsvragen tot ROM Utrecht Region kan richten. Van start-ups, scale-ups tot het innovatieve bedrijfsleven, de ROM helpt als investeerder en sparringpartner. In april 2020 was de ROM al direct uitvoerder van de COL (Corona-overbruggingslening)-regeling. Innovatieve bedrijven die als gevolg van COVID-19 in de problemen kwamen -ook uit Amersfoort- worden hiermee ondersteund. Inmiddels is door de ROM Regio Utrecht op basis van ruim 200 aanvragen aan 85 bedrijven voor ongeveer €20 miljoen aan leningen toegezegd en grotendeels uitgekeerd in de provincie Utrecht.
Utrecht Region Economische Corona Alliantie
Ook Utrecht Region Economische Corona Alliantie (URECA) -een initiatief van ondernemers, voor ondernemers- heeft ondernemers die in nood waren weer op weg geholpen en bijvoorbeeld geadviseerd hoe COL-aanvragen te verkrijgen. Hierdoor is ook het MKB actief ondersteund in de regio. In 2020 heeft het URECA-loket ongeveer 250 ondernemers in de provincie Utrecht ondersteund. Het betrof vooral vragen over financiële en financieringsuitdagingen (35%), corona regelingen (32%), strategie (24%), juridische en mediation zaken (9%). 70% van de ondernemers kwamen uit het MKB en 30% was ZZP.
Human capital agenda
De kracht van de regio zit in de beroepsbevolking. Regionaal werken we samen op het thema human capital. Van april t/m december 2020 is de arbeidsmarktsituatie kwantitatief en kwalitatiefin beeld gebracht. Doel van de samenwerking tussen arbeidsmarktregio’s Gooi en Vechtstreek, Midden-Utrecht en Amersfoort is dat ieders talenten optimaal worden benut om de regio economisch en maatschappelijk sterker te maken. Door te investeren in een toekomstgerichte beroepsbevolking dragen we bij aan oplossingen voor maatschappelijke transities.
Groeifonds
Aan het einde van 2020 is de eerste tranche van het Groeifonds opengesteld, een fonds om het economisch herstelvermogen van Nederland een forse meerjarige impuls te geven. In algemene zin hebben we ons voorbereid op het realiseren van grote proposities voor diverse fondsen, zoals het Groeifonds, Efro-middelen, EU-react en anderen Europese en nationale fondsen. Dit vraagt dat we kleinere bestaande projecten met elkaar verbinden tot grotere kansrijke proposities die (minimaal) een nationale uitstraling hebben.
Circulaire economie
Om circulair bouwen te stimuleren is op 7 juni 2020- de MPG-norm (milieu prestatie gebouwen) in Amersfoort officieel verlaagd naar 0,9. Om ervoor te zorgen dat circulair bouwen de norm wordt, wordt er actief samengewerkt met partners uit de hele bouwketen. Dit gebeurt binnen het netwerk van Cirkelstad, kenniskringen en in de community of practice. Rondom het project ‘Retourboulevard’ en het upcyclen en repareren van consumptiegoederen lopen verschillende trajecten.
Proactief accountmanagement, juist in 2020
Juist in de coronamaanden is het Amersfoort Business Team (ABT) voornamelijk digitaal in contact gebleven met ondernemers om hen z.s.m. te informeren over de (rijks)maatregelen die als gevolg van corona in het leven zijn geroepen. Dit gebeurde o.a. via nieuwsbrieven en digitale bedrijfsbezoeken. Ook is het allereerste digitale Amersfoort Business Event georganiseerd om toch ontmoeting tussen bedrijven te creëren. Het ABT zet zich daarmee blijvend in voor groeiende en passende werkgelegenheid voor een evenwichtige economische groei en een levendige stad door het behouden en het werven van bedrijven, passend binnen het regionale economische profiel “gezond stedelijk leven”. Zo kozen GSK en Natuurmonumenten voor hun hoofdkantoren voor Amersfoort, naast bestaande organisaties als Staatsbosbeheer en het Groenfonds. Centraal staat een economie waar iedereen kan meedoen, door duurzaamheid gedreven. Waar mogelijk helpt het ABT clusters van bedrijven om elkaar beter te vinden en elkaar te versterken. We werken continu aan het verbeteren van de bekendheid van Amersfoort als potentiële vestigingsplaats, in samenwerking met Citymarketing Amersfoort. Er is door Citymarketing Amersfoort in 2020 bijvoorbeeld ingezet op het ondersteunen van lokale ondernemers (horeca / retail) en de cultuursector. De voornaamste doelgroep waren de inwoners van Regio Amersfoort: hoe konden zij op verantwoorde wijze invulling geven aan hun vrije tijd en hoe konden zij lokale ondernemers steunen? Zo is gewerkt aan een flink aantal nieuwe campagnes en activiteiten gericht op het ondersteunen van zwaar getroffen sectoren, zoals de bundeling van initiatieven van lokale ondernemers op de website Support033.nl. Er is uitvoering gegeven aan campagnes als Koop Lokaal/ ShopAmersfoort.nl. Er is bijvoorbeeld ook een workshop “ondernemen in tijden van corona” georganiseerd voor (binnenstad)ondernemers.