3.4 Cultuur

Belangrijke gebeurtenissen

CULTUUR

Sinds maart 2020 was het Amersfoortse culturele veld in de ban van de Corona pandemie. De sector moest in maart haar deuren sluiten en leed grote financiële schade.
Op verschillende manieren heeft de gemeente Amersfoort ingezet op het tegemoetkomen van het culturele veld. Veel initiatieven en afgesproken prestaties konden niet doorgaan. Daarom werd er coulance betracht voor alle subsidies, als de subsidieontvangers door de corona pandemie niet konden voldoen aan de verplichtingen van de verleende subsidies.
Het contact met de belangrijkste partners in het culturele veld was vanaf de eerste dag intensief. Dat werd zeer gewaardeerd. Op meerdere momenten is geïnventariseerd in hoeverre culturele organisaties gebruik konden maken van generieke regelingen, en van specifieke cultuurondersteuning van Rijk en provincie. Van het Rijk ontving Amersfoort twee maal €600.000,- voor ondersteuning van de lokale culturele infrastructuur. Dit geld werd ingezet op matching van de aanvragen bij Rijk en provincie, op huurkwijtschelding voor huurders van gemeentelijk vastgoed en op het geven van een impuls aan de weerbaarheid van basisinstellingen.
Ondanks de Corona pandemie heeft de creatieve sector zich ingespannen om kunst en cultuur naar het publiek te brengen. Het festival Struinen in de Tuinen heeft wat aanpassingen moeten doen, maar is wel doorgegaan in diverse privétuinen. Dias Latinos organiseerde in verschillende wijken flash mobs, het Havikconcert is uitgeweken naar het openluchttheater en Amersfoorts Zomer Theater Terras heeft ook in het openluchttheater plaats gevonden. Holland Opera zette in twee maanden tijd de operavoorstelling Vliegende Hollander op de planken en ontving lovende recensie. Een aantal (culturele) ondernemers waaronder Spoffin, KOSMIK en FLUOR zorgde met Het Nieuwe Stadsterras voor een zomerse openluchtlocatie waar kunst en cultuur de ruimte kregen en waar de festivalsfeer geproefd kon worden. Kunsthal KAdE scoorde hoge ogen met de exposities This is America en Tell me your story.
En verder...

• De Raad voor Cultuur heeft Holland Opera toegevoegd aan de landelijke culturele basisinfrastructuur (BIS) 2021-2024. Een knappe en terechte prestatie voor Holland Opera.
• Tijdens de manifestatie WEEF, de winnaar van de Open Call 2020, onderzochten en verbeelden zeven kunstenaars het textielverleden van Amersfoort. Zij gingen op zoek naar sporen van deze rijke geschiedenis in de collecties van Museum Flehite en Archief Eemland. De nieuwe kunstwerken waren op diverse plekken in Amersfoort te zien, waaronder het Rietveldpaviljoen.
• Twee kunstenaars (Rozemarijn Westerink en Marisa Rappard) hebben, geïnspireerd op ideeën uit de buurt, het tunneltje bij de Hoef voorzien van een muurschildering. Deze kunstopdracht werd gemaakt in opdracht van de gemeente Amersfoort.
• De aanvragen voor de Meerjarige Projectsubsidie zijn beoordeeld en toegekend. Met de verlening van de meerjarige subsidie, stimuleert gemeente Amersfoort een gevarieerd lokaal cultureel klimaat. Voor een periode van vier jaar kon financiële ondersteuning worden aangevraagd in de categorieën Beeldende kunst en vormgeving, Podiumkunsten en Culturele festivals en evenementen. Er zijn 30 aanvragen gedaan. De onafhankelijke Brede Adviesgroep Cultureel Klimaat (BACK) beoordeelde de aanvragen en adviseerde het college hierover. Omdat de financiële gevolgen van de coronapandemie op de culturele sector groot zijn, koos het college er voor om de subsidie te verdelen over meer aanvragende partijen. Zestien organisaties die een positieve beoordeling kregen van de BACK, ontvingen voor de periode 2021-2024 een subsidie voor culturele activiteiten.

EVENEMENTEN

De getroffen maatregelen om de overdracht van Corona te beperken, viel samen met de start van het seizoen voor buitenevenementen. Als gevolg daarvan hebben er in 2020 heel beperkt evenementen kunnen plaatsvinden in Amersfoort.

De focus van het evenemententeam lag noodzakelijkerwijs op het integraal begeleiden en adviseren van organisatoren in het aanbod van alternatieve activiteiten en behoud van deze organisaties. Hierbij is ook ervaren dat organisatoren zich weten te vernieuwen in de programmering, uitvoering en (digitale) vormen waarop het publiek bereikt kan worden. Daarbij zijn kennis en ervaringen gedeeld en onderlinge samenwerkingen geïntensiveerd.

ARCHEOLOGIE
Bij een opgraving in het plangebied Wieken Noord zijn resten gevonden van minimaal één boerderij met omliggend erf uit de 13de eeuw. Deze boerderij zal een rol hebben gespeeld in de ontginning van dit gebied en is daarmee een belangrijke vondst.
De nieuwe publiekswebsite www.archeologischcentrum.nl is gelanceerd om het gemis aan publieksgerichte activiteiten gedeeltelijk op te vangen.
Bij de jaarlijkse audit in het kader van de certificering van het Centrum voor Archeologie werd een zeer positieve waardering gegeven. Het certificaat is met een jaar verlengd. De registratie van de gemeentelijke archeologen in het landelijke beroepsregister is met 4 jaar verlengd. De raamovereenkomst met de Gemeente Leusden voor de uitvoering van adviserende taken op het gebied van archeologisch beleid is met 2 jaar verlengd.
Effecten coronamaatregelen
De corona-crisis en de daaraan gepaard gaande maatregelen hebben tot uitstel en verschuiving van diverse projecten geleid, en daarmee ook tot uitstel van archeologisch veldwerk. De inzet van vrijwilligers was  maar zeer beperkt mogelijk. Dat heeft er toe geleid dat we minder werk hebben kunnen verzetten dan normaal. Ook hebben we nauwelijks publieksgerichte activiteiten kunnen uitvoeren. Het Centrum voor Archeologie is sinds de eerste lockdown gesloten voor publiek en het educatieprogramma is stilgelegd. Grote evenementen zoals de Nationale Archeologiedagen en de Open Monumentendagen werden afgelast.
ARCHIEF EEMLAND
Door de coronacrisis en de geldende maatregelen heeft Archief Eemland al geruime tijd maar een beperkte dienstverlening bij de publieksbalie. We laten heel beperkt op afspraak fysiek klanten toe om bouwvergunningen in te zien als deze noodzakelijk zijn voor een tijdige vergunningaanvraag of de voortgang van een bouwproject. Verder proberen we klanten zoveel mogelijk digitaal te bedienen door archiefstukken te scannen en zelf archiefonderzoek te doen waar klanten eerst zelf voor moesten komen. Maar ook dat is beperkt omdat we ook maar met een beperkt aantal mensen op kantoor tegelijk mogen zijn. Het Eemhuis is ook dicht dus al onze publieksgerichte activiteiten zijn afgelast. Ook hebben we weinig nieuwe archieven kunnen verwerven omdat we nu ook geen schouw ter plekke kunnen gaan doen. Ook de inzet van onze vrijwilligers was niet mogelijk.
Desondanks hebben we het afgelopen jaar toch nog een aantal mooie projecten uitgevoerd. De belangrijkste zijn:
- De tentoonstelling over Amersfoort in de Tweede Wereldoorlog ‘Amersfoort bevrijd. Vreugde & verdriet’ ingericht als gastconservator door de Amersfoortse historicus Richard Hoving.
- De tentoonstelling in het kader van het 75 jarige bestaan van kunstenaarsvereniging LKG de Ploegh. Er was aandacht voor zowel voor de oprichters als Toon Tieland, Max Keuris en Johan Traarbach als huidige kunstenaars en potentiële leden. Gastconservator was Wichard Maassen.
- Samen met de afdeling Cultuur en filmmaker Menno Wiegeraad is een documentairereeks van 8 afleveringen tot stand gekomen over het begin van de corona pandemie. Een momentopname van een uniek moment in de geschiedenis. In de afleveringen komen o.a. zorgmedewerkers, horecaondernemers, sporters en bestuurders aan het woord.
-Het online zetten van het eerste geheel digitale gevormde archief, de Coronacollectie. Materiaal dat een beeld schetst van het dagelijks leven op straat en thuis tijdens de coronacrisis. Het gaat vooral om foto’s: van gesprekken achter glas met bewoners van verzorgingstehuizen tot posters waarop coronamaatregelen staan vermeld.
- De schenking van een historisch kleurenfilmpje van Amersfoort in oorlogstijd wat te zien in het NOS Journaal. Ook andere regionale en lokale media schonken aandacht aan deze unieke filmbeelden.
- Onthulling van de digitale gedenkrol.In het bijzijn van rabbijn Evers en vertegenwoordigers van de Joodse gemeenschap in Amersfoort onthulde burgemeester Lucas Bolsius 22 januari 2020 een digitale informatiezuil in het Eemhuis. Daarop is de gedenkrol te zien met namen van alle Amersfoortse Joodse slachtoffers van de Holocaust. De informatiezuil is interactief: door een naam van een slachtoffer aan te klikken, komt de informatie van de Stichting Herdenkingsstenen tevoorschijn. De gedenkrol staat online op archiefeemland.nl.