2.2 Veiligheid en handhaving

2.2.1 Sociale veiligheid

 Het verbeteren van de zorg voor kwetsbare mensen en het terugdringen van de daaraan gerelateerde veiligheidsproblematiek

Doorontwikkeling Zorg en veiligheidshuis:In 2020 is een aanvang gemaakt met de doorontwikkeling naar een Zorg en Veiligheidshuis. In het Zorg en Veiligheidshuis versterken zorgpartners, justitiële partners en gemeentelijke partners elkaar als gelijkwaardige partners in de persoonsgerichte aanpak van complexe casuïstiek. Daarbij wordt niet louter gekeken naar het individu maar wordt  nadrukkelijk meer dan voorheen de persoon en zijn systeem (het gezin, de wijk, de sociale groep) betrokken bij de interventies. Naast een veelal justitiële aanpak maakt het bieden van de juiste zorg en ondersteuning nadrukkelijk onderdeel uit van de aanpak. Om deze ontwikkeling ook bestuurlijk te borgen, is de Stuurgroep van het Zorg en veiligheidshuis regio Utrecht uitgebreid met wethouders Sociaal Domein en zorgpartners als Forensische Zorgspecialisten, Verslavingszorg,  LVB-sector en forensische GGZ. Persoonsgerichte aanpak (PGA) gericht op het terugdringen van forse woonoverlast: Binnen de lokale PGA werken verschillende zorg- en veiligheidspartijen samen om forse woonoverlast te stoppen en de overlastplegers indien wenselijk van de juiste zorg en ondersteuning te voorzien. De afgelopen jaren zien we een forse toename van het aantal woonoverlastmeldingen; vooral waarbij psychische kwetsbaarheid een rol speelt. Daarom is een extra senior medewerker beleid & projecten aangetrokken die grotendeels wordt ingezet op de aanpak woonoverlast. Meldroutes:In 2020 hebben we de meldroute voor meldingen (woon)overlast verduidelijkt en aangepast op onze website. Ook hebben we het Klant Contact Centrum geïnformeerd over de verschillende vormen van woonoverlast, zodat zij weten bij welke instantie of afdeling ze de melding moeten neerleggen. Met zowel de zorg- als veiligheidspartijen zijn opschalingsroutes opnieuw bekeken en aangescherpt. Dit proces wordt in 2021 verder voortgezet. Met als doel om in een vroegtijdig stadium overlast te stoppen en escalatie in wijken te voorkomen. In de Transformatiewerkplaats Psychische Kwetsbaarheid pakken we verbetertrajecten (zoals herstel gerichte activiteiten voor mensen met een psychische kwetsbaarheid en project ‘Begeleiden en Behandelen’) en knelpunten uit de uitvoeringspraktijk samen met onze partners op.

Het duurzaam terugdringen of voorkomen van georganiseerde en ondermijnende criminaliteit

Intensiveren lokale aanpak:De thema’s binnen ondermijning breiden zich uit, sinds dit jaar landen ook signalen van illegale prostitutie en de signalen van Meld Misdaad Anoniem in het lokale overleg. De BOA’s spelen een grote rol in het signaleren en opvolgen van signalen van ondermijning en zijn inmiddels een structurele deelnemer van het lokaal overleg. Grotere casuïstiek wordt in districtelijk verband opgepakt met politie, OM en belastingdienst. Waar mogelijk wordt binnen casuïstiek netwerkgericht gewerkt.  Aanpak problematische jeugdnetwerken:Op dit moment vindt er in zes wijken een persoons- en groepsgerichte aanpak plaats van problematische (fluïde) jeugdnetwerken. In de wijk Liendert is een pilotproject gestart met een geïntensiveerde wijkaanpak gericht op het tegengaan van drugshandel onder jongeren en de verlokking van het snelle geld dat hiermee gemoeid gaat. Deze pilot dient als voorbeeld voor een uitbreiding naar andere wijken.De doorontwikkeling van de Monitor Fluïde Netwerken maakt hier onderdeel van uit. Voor de door de gemeente Amersfoort ontwikkelde monitor is door het Ministerie van J&V een subsidie beschikbaar gesteld om deze samen met de gemeente Utrecht en andere gemeenten door te ontwikkelen richting een landelijk te gebruiken systeem. De gemeente Amersfoort heeft hierin een leidende rol.Aanpak Criminele Gezinnen:Begin 2020 is er een actieonderzoek gestart waarin Bureau Beke en de School voor Publieke Waarden in opdracht van de gemeente Amersfoort samen een project starten om te komen tot een methodiek voor de aanpak van criminele gezinnen.De School voor Publieke Waarden heeft een maatwerkmethode (doorbraakaanpak) ontwikkeld voor de gezinsaanpak voor complexe huishoudens. Bureau Beke heeft de afgelopen jaren ervaring opgedaan met de methodische aanpak van criminele families.Samen gaan de School voor Publieke Waarden en Bureau Beke in de gemeente Amersfoort kijken of de methodische handvatten van Bureau Beke voor het werken met criminele families te integreren zijn in de methodische stappen van de maatwerkmethode. Mensenhandel:In 2020 hebben we nader invulling gegeven aan de bestuurlijke basisaanpak mensenhandel. Zo hebben we een gemeentelijke aandachtsfunctionaris aangewezen, de meldroutes verduidelijkt, signalen integraal opgepakt in ons lokaal ondermijnings-overleg en de lijnen tussen partijen duidelijker gemaakt. Ook hebben we de inzet van (zorg)partners op het huidige niveau gecontinueerd, zoals het meldpunt binnenlandse mensenhandel bij Veilig Thuis, de ondersteuning van sekswerkers door de Tussenvoorziening, ondersteuning van minderjarige slachtoffers en plegers door Pretty Woman, de opvang voor slachtoffers en de inzet van de regionale zorgcoördinator mensenhandel. Daarnaast hebben we het netwerk versterkt door in 2020 een aanvang te maken met het inzichtelijke maken van alle betrokken ketenpartners en begin 2021 een netwerkbijeenkomst met deze partners te organiseren.

We streven naar een daling van het slachtofferschap van cybercrime en een stijging van de meldingsbereidheid

Uit een in 2020 uitgevoerd onderzoek naar de risicoperceptie en slachtofferschap van cybercrime onder Amersfoortse inwoners blijkt dat circa 8% het slachtoffer is geworden van een vorm van cybercrime. Circa de helft van de slachtoffers doet daarvan melding bij de politie of andere instantie. Wat echter opvalt is dat de meesten aangeven de kans om zelf het slachtoffer te worden als zeer klein te zien. Deze optimistic bias belemmert het nemen van effectieve zelfbeschermende maatregelen. In 2020 zijn we daarom begonnen om specifieke interventies te ontwikkelen om juist die belemmeringen weg te nemen en de meldingsbereidheid te verhogen: HackShield voor jongeren (8-12jr) en hun ouders, trainingen voor MKB’ers en het opzetten van een interventie op het gebied van sexting en sextortion. Omdat de lage pakkans van daders bij online criminaliteit ook een belangrijke reden is voor slachtoffers om niet te melden, is een aanpak van daders van internetoplichters voorbereid die in Q2 2021 zal starten.

Het uitvoering geven aan reguliere taken van uit Integraal Veiligheidsprogramma

Openbare orde en burgemeestersbevoegdheden:Daar waar het aanwezigheid van wijkagenten en handhavers in de wijken betreft heeft het afgelopen jaar grotendeels in het teken gestaan van (handhaving van) de coronamaatregelen. Zowel de politie als de (jeugd)BOA’s hebben daarbij mede ingezet op het in beeld krijgen waar jongeren samen komen en het met ze in contact raken en blijven. Een goed voorbeeld daarvan is de landelijke rellen in augustus 2020. Ook in Amersfoort vonden er één avond ongeregeldheden plaats. De ongeregeldheden hadden een dusdanig karakter dat de burgemeester een noodbevel heeft ingezet om de openbare orde te kunnen herstellen. De Politie en BOA’s hebben samen met partners als Indebuurt033 en de buurtvaders actief hun netwerk gebruikt en dit netwerk verder geïntensiveerd om verdere onrust in de dagen daarna te voorkomen. Dit is succesvol gebleken.Veilig uitgaan:In 2020 was de horeca voor een groot aantal maanden gesloten wegens de coronamaatregelen. Het uitgaansleven lag, op de eerste paar maanden na, compleet stil. Desalniettemin zijn vanuit de gemeente de reguliere netwerken onderhouden. Met regelmaat is er contact geweest met de convenantpartners van het convenant Veilig Uitgaan om voorbereidingen te treffen om zo veilig mogelijk weer open te gaan zodra het weer is toegestaan, om informatie te delen en duidelijkheid te verschaffen over de coronamaatregelen en de handhaving op naleving daarvan. Woninginbraken:De coronapandemie heeft qua vormen van criminaliteit met name veel effect gehad op het aantal woninginbraken. Door de verschillende lockdowns en de oproepen van het kabinet om zo veel mogelijk thuis te werken, zien we in 2020 een significant lager aantal woninginbraken dan de jaren ervoor. De gelegenheid ontbrak veelal waardoor dit misdrijf minder vaak voorkwam. Qua preventie activiteiten leverde de coronamaatregelen direct een uitdaging op. De gebruikelijke tent in de buurtacties konden geen doorgang vinden. Wel is een start gemaakt met online preventie. Dit lijkt een veelbelovend alternatief op de buurtacties en kon bij de eerste webinar rekenen op ruim 260 vaste kijkers. Polarisatie, radicalisering en extremisme:De lijn die wij de afgelopen jaren hebben ingezet, hebben wij in 2020 voortgezet: het voorkomen van het ontstaan van voedingsbodems voor polarisering en radicalisering door in het sociaal domein actief in te zetten op het versterken van de inclusieve samenleving. Wij zorgen ervoor dat netwerkpartners kennis hebben van het onderwerp en vroegtijdig kunnen signaleren. Wij grijpen in als het nodig is.Sinds 2016 hebben wij een regionale samenwerking op preventie en vroeg signalering van radicalisering. Voor deze regionale samenwerking hebben wij ook in 2020 van het Rijk geld ontvangen. Dit geld hebben we ingezet voor trainingen voor professionals en het vergroten van de weerbaarheid van doelgroepen. Daarnaast is er een verkenning in de regio uitgevoerd naar het voorkomen van rechts- en links extremisme.

2.2.2 Fysieke veiligheid

 Brandveilige en fysieke leefomgeving

In samenwerking met de regionale crisisbeheersing geven van voorlichting, van voorschriften en het doen van controles:Voor zowel het geven van voorlichting, als een deel van de geplande controles “brandveiligheid bestaande bouw” heeft de VRU haar planning vanwege de Corona beperkingen niet helemaal kunnen waarmaken. Aan alle verzoeken om controles uit te voeren tijdens de bouw is wel invulling gegeven.Risicogerichte controles op bestaande bouw:Complexen waar kwetsbare groepen zich bevinden zijn in kaart gebracht. Bij bezoeken worden BIO  (Bouwkundige- , Installatietechnische -en Organisatorische voorzieningen) controles uitgevoerd  waarbij wordt gekeken naar o.a. indeling,  staat van de installaties  en de BHV organisatie.Voorlichting brandveilig leven:In 2020 zijn specifiek in Amersfoort ongeveer 15 adviezen en voorlichtingsactiviteiten georganiseerd op het gebied van brandveilig leven. Ook hebben regiobrede digitale activiteiten plaatsgevonden en zijn via social media veiligheidsboodschappen verspreid.Dekkingsgraad brandweer:In 2020 zijn stappen gezet in het verbeteren van de dekking van de noordzijde van Amersfoort. Het Algemeen Bestuur van de VRU neemt in 2021 een besluit over een proef van 2 jaar om door middel van een beroepsbezetting op post Amersfoort-Noord de dekking in de dagsituatie daadwerkelijk te verbeteren.

Adequate crisisorganisatie

Vanaf het moment dat de eerste maatregelen om de corona-crisis te bestrijden zijn ingegaan, is de gemeentelijke crisisorganisatie geactiveerd. Hiermee waren wij in staat om snel en adequaat te reageren op de gevolgen van de maatregelen voor onze stad. Met een doorlopende bezetting, met heldere en effectieve besluitvormingslijnen is zo gedurende een aantal weken door een groot aantal collega’s van de crisisorganisatie gewerkt. Vanaf mei zijn werkzaamheden overgenomen door een voor de langere termijn ingerichte projectorganisatie. Opleidingen zijn in 2020 veelal doorgegaan De mogelijkheden voor de crisisorganisatie om online te oefenen zijn echter beperkt. Onze ambities om goed voorbereid te zijn op nieuwe typen crises zoals cyber nemen we dan ook mee naar 2021.

2.2.3 Handhaving

Het verhogen van de constructieve- en bouwveiligheid van bouwwerken.

Voorwaarden stellen aan de vergunning en toezicht houden tijdens de bouw is een standaard werkwijze.Adequaat reageren op signalen:Elke melding wordt actief opgevolgd. Landelijke incidenten worden vertaald naar de Amersfoortse praktijk. Het uitvoeren van reguliere controles van bestaande gebouwen:Vooral gericht op brandveiligheid. Zie 'brandveilige en fysieke leefomgeving'.