1.1 Stedelijk beheer en milieu

Energietransitie
Conform de begroting is er in 2020 €2.500.000 gestort in de reserve Duurzame Stad. De verwachting bij de zomerrapportage was dat hiervan in 2020 € 700.000 extra nodig om alle inzet en kosten 2020 voor de Energietransitie te dekken. Dit naast het beschikbare en het ook besteedde incidentele werkbudget van € 900.000. In 2020 is er volop gewerkt aan de Energietransitie. Om de projecten in het kader van de energietransitie te kunnen uitvoeren zijn middelen en personeel ingezet. Echter niet voor het extra bedrag van € 700.000. Het verschil komt onder andere door dat er door corona minder bewonersbijeenkomsten zijn gehouden, het klimaatfestival niet heeft plaatsgevonden, initiatieven van derden minder van de grond zijn gekomen en projecten in een lager tempo zijn uitgevoerd. Daarnaast heeft het niet toekennen van de PAW-subsidie er voor gezorgd dat het project Schothorst -Zuid moest worden herijkt.

Regeling Reductie Energieverbruik (RRE)
Vanuit het Rijk is er € 2.042.000 via een specifieke uitkering ontvangen voor de uitvoering van de Regeling Reductie Energieverbruik (RRE). Hiervan is € 797.000 in 2020 uitgegeven om bewoners te stimuleren hun energieverbruik te verminderen. Deze regeling loopt door in 2021, waarin de overige middelen van € 1.245.000 worden ingezet.

Regionale Energiestrategie (RES)
Als onderdeel van het Klimaatakkoord moet Regio Amersfoort door middel van een Regionale Energiestrategie (RES) een strategie opstellen met betrekking tot de opwekking van hernieuwbare elektriciteit, energiebesparing, het potentieel aan duurzame warmtebronnen en concrete plannen om vraag en aanbod van elektriciteit en warmte door middel van infrastructuur bij elkaar te brengen. Bij de decembercirculaire 2019 hebben we hiervoor  € 824.000 van het Rijk ontvangen voor drie jaar. Van deze middelen is € 119.000 in 2019 besteed. Het resterend bedrag is overgeheveld naar 2020.
In  2020 is € 322.000 besteed. Daarmee resteert er een bedrag van € 383.000. Dit zijn middelen die door het rijk voor de regio beschikbaar zijn gesteld. De resterende middelen zijn nodig voor de uitgaven in 2021.

Er zijn geen belangrijke afwijkingen te melden.

E-scooters
De subsidieregeling voor het stimuleren van E-scooters is in 2020 niet uitgevoerd, omdat dit door corona niet uitvoerbaar is gebleken. De probeeractie voor E-scooters zou extra verkeersbewegingen met zich meebrengen wat niet wenselijk was in verband met de corona-maatregelen. Hierdoor is het budget in 2020 niet uitgegeven. Dit wordt naar verwachting in 2021 uitgevoerd.

Duurzame mobiliteit en luchtkwaliteit
Er is in 2020 minder uitgegeven van het budget voor duurzame mobiliteit en luchtkwaliteit, omdat een aantal fysieke projecten niet gerealiseerd zijn. Projecten die mede bemoeilijkt werden door corona.
Zo zijn er geen schone taxiplaatsen gerealiseerd, omdat de taxi branche door corona nagenoeg stil lag. De participatie aangaande de laadpalengrid is vertraagd waardoor daar ook een aantal fysieke maatregelen niet zijn uitgevoerd. Ook is een gepland festival voor zero-emissie mobiliteit niet doorgegaan.
Als laatste is er minder geld uitgegeven aan twee voorgenomen onderzoeken voor schone distributie, enerzijds omdat er aangehaakt is bij een onderzoek wat al liep in een andere gemeente en is verbreedt. Anderzijds omdat we een voorgenomen onderzoek voor het terugdringen van vervuilende scooters zelf hebben uitgevoerd en niet hebben uitbesteed.

Vanwege de coronamaatregelen hebben mensen zoveel mogelijk thuis gewerkt, waardoor mensen ook meer huishoudelijk afval produceerden. De extra kosten zijn grofweg te verdelen in 4 categorieën, namelijk meer aanbod op het milieubrengstation     (-€ 178.000), hogere logistieke kosten (-€ 186.000), meer restafval (-€ 247.000) en meer GFT (-€ 65.000). Vanuit het Rijk is aangegeven dat zij landelijk € 32 miljoen compensatie beschikbaar stellen voor afvalinzameling. Omdat pas in 2021 bekend is hoe deze over de gemeenten verdeeld gaat worden, is de compensatie, conform BBV regelgeving, niet meegenomen in de jaarrekening.

Halverwege 2020 hebben we voor de huisvuilinzameling en          -verwerking de eindafrekening over 2019 ontvangen van zowel de ROVA (-€ 229.000) als de AVU (-€ 763.000). De nabetaling is conform de bedragen, die reeds in de Zomerrapportage 2020 zijn gemeld.

Voor de huisvuilinzameling en -verwerking komt er nog een eindafrekening over 2020, welke hoger zal uitvallen met name door de lage papierprijzen. De nabetaling is conform de bedragen die reeds in de Zomerrapportage 2020 zijn opgenomen.

Per 1 april 2020 is er een scheiding aangebracht tussen de verantwoordelijkheid voor inzameling van PMD en het sorteren ervan. Hierdoor worden de kosten van het vermarkten van PMD niet meer doorbelast aan de inzamelende gemeenten. Vanaf 2021 is met het vervallen van deze kosten al rekening gehouden in het bepalen van de hoogte van de afvalstoffenheffing.

Voor omgekeerd inzamelen zijn bij aanname van het Raadsvoorstel in 2016 de financiële gevolgen opgenomen in de begroting. Omdat het vinden van geschikte containerlocaties en de afstemming hierbij met de bewoners meer tijd kost dan gedacht, is 30% van de containers nog niet geplaatst. Voor deze containers zijn in 2020 dus ook nog geen kosten doorberekend door de Rova.

In 2020 is de pilot voor omgekeerd inzamelen in de hoogbouw binnen het beschikbaar gestelde budget afgerond. Dit is een jaar later dan oorspronkelijk was voorzien. Doordat het projectbudget beschikbaar was gesteld voor 2018 en 2019, zorgt het in het huidige jaar voor een overschrijding.

Zwerfafval
In 2020 is er een forse inhaalslag gedaan voor projecten ter voorkoming van zwerfafval. De kosten worden volledig vergoed door de verpakkingsindustrie.

Bodemsanering
De sanering van het vetgas terrein is in 2020 voortvarend aangepakt. De totale uitgaven bedragen bijna € 3,6 miljoen (begroot was € 3 miljoen). De kosten worden vergoed door het Rijk die daarvoor in twee tranches bijna € 9 miljoen heeft bijgedragen. De rijksbijdrage is toegevoegd aan de reserve bodembescherming, waaruit de uitgaven van de sanering worden betaald. De hogere lasten dan begroot leiden tot een voorstel voor een onttrekking uit de reserve bodembescherming.

De uitgaven voor bodemsanering laten een onderschrijding zien van € 280.000. Er zijn in 2020 geen bijdragen gedaan aan specifieke projecten. De rijksbijdrage wordt jaarlijks in de reserve bodembescherming gestort. De lagere lasten leiden tot een lagere onttrekking uit de reserve.

De daadwerkelijke sloop van het voormalige Elisabeth Ziekenhuis is afgerond. Financieel is de sloop nog niet gereed, omdat er nog een procedure loopt tegen de sloper in verband met de te late oplevering. Naar verwachting is de gerechtelijke uitspraak in 2021.
De aanleg van de 1^e fase van het park Beekdal is in 2019 afgerond. De aanleg van de 2^e fase is in 2020 gestart en de oplevering van het park staat gepland voor voorjaar 2021. De aanleg is in samenwerking met de Stichting Elisabeth Groen tot stand gekomen.

Het grootste deel van het niet uitgegeven bedrag is beschikbaar gesteld voor 10 jaar beheer. Omdat het park later is aangelegd dan eerder was voorzien, schuift deze beheerperiode op (vanaf 2021) en hebben we de afspraken hierop aangepast. Het beheer is ondergebracht bij de Stichting.

Er is extra onderhoud uitgevoerd in Park Randenbroek. Bij de grootschalige renovatie van het park is er al rekening mee gehouden, dat er in de eerste jaren na de renovatie extra onderhoud moet worden uitgevoerd om die investering ook echt tot zijn recht te laten komen en niet verloren te laten gaan. Daarvoor is toen geld opzij gezet in de reserve Onderhoud openbare ruimte. Er zal dan ook worden voorgesteld om dit bedrag uit de reserve te onttrekken.

De bestrijding van de eikenprocessierups heeft net als in 2019 aanzienlijk meer inspanningen gevergd dan voorgaande jaren. Om de overlast van de eikenprocessierups te beheersen, hebben we ingezet op een uitgebreide maatregelenmix, waarbij we naast het wegzuigen van nesten onder meer investeerden in het versterken van de biodiversiteit in de stad. De totale kosten bedragen uiteindelijk € 292.000, waardoor een overschrijding van € 217.000 is ontstaan. In de Zomerrapportage gingen we nog uit van een overschrijding van € 150.000.

Voor het planten van bomen was een incidenteel budget van € 1.739.000 beschikbaar. Hiervan is een bedrag van € 1.519.000 besteed. Doordat voor het aantrekken van een nieuwe aannemer voor de zuidwijken een aanbesteding moest plaatsvinden, heeft dat perceel enige vertraging opgelopen.

Er zijn extra kosten gemaakt voor het dagelijks onderhoud van bomen. Als gevolg van klimaatveranderingen moeten we meer onderhoudsmaatregelen uitvoeren bij bomen. Zo zorgt de langdurige droogte van de afgelopen jaren er bijvoorbeeld voor dat bomen meer grof dood hout produceren, waardoor we meer moeten snoeien om de bomen veilig te houden.

Mede vanwege de coronamaatregelen is het participatietraject voor de uitvoering van de motie Groen en kindvriendelijk Neptunusplein het afgelopen jaar anders gelopen dan voorzien en heeft meer tijd gekost. Ook het veranderde winkelaanbod en de daardoor ontstane toename in verkeersproblematiek en parkeerdruk rondom het plein, heeft ertoe geleid dat het ontwerpproces vertraging opliep. Omdat de oorzaken van vertraging divers zijn, zijn ze niet expliciet opgenomen in de coronatabel.

Er zijn meer straatwerkzaamheden voor rekening van derden uitgevoerd en schadegevallen afgehandeld die bij derden in rekening zijn gebracht. Daarnaast zijn er samen met scholen speelvoorzieningen gerealiseerd, waarvoor van de scholen een vergoeding is ontvangen.

Bij het onderhoud aan de bruggen was sprake van extra lasten die niet meer binnen het regulier budget konden worden opgevangen en ook niet uit investeringsbudgetten konden worden gedekt. De situaties waren zodanig dat de werkzaamheden niet langer uitgesteld konden worden. Zo moest er bij de bruggen Leersumseberg en Geulhemmerberg het complete dek worden vervangen als gevolg van vroegtijdige ingetreden houtrot. Ook de afrondende werkzaamheden met betrekking tot een calamiteit aan de Balladelaan uit 2019 konden niet worden uitgesteld.

Er zijn diverse rioleringswerkzaamheden uitgevoerd voor omliggende gemeenten. Hiervoor is van de desbetreffende gemeenten ook een vergoeding ontvangen.

Er zijn meer kapitaallasten dan geraamd, omdat er in 2019 voor rioolinvesteringen geen krediet beschikbaar was gesteld, waardoor er ook geen kapitaallasten waren geraamd. Dit is het gevolg van de veranderde werkwijze voor rioolinvesteringen. Omdat het Gemeentelijk Rioleringplan 2012 verouderd is, was slechts een deel van de investeringen in projecten in 2019 direct te relateren aan het plan. Zij voldeden wel aan de gestelde doelen, maar waren niet concreet benoemd. Daarom zijn deze investeringen geactiveerd en wordt er op afgeschreven.

CBA
Door besparing op de kosten, minder crematies en kapitaallasten is er een voordeel op de lasten van € 146.000. Door de Coronacrisis en met de daardoor opgelegde beperkingen zijn de inkopen en kosten voor de catering € 128.000 lager. De besparing op de kosten en de lagere inkoop van de catering geeft een totaal voordeel op de lasten van € 274.000. Daar staat tegenover dat de opbrengsten van de catering lager zijn; namelijk € 370.000.
In 2020 zijn 1.786 crematies uitgevoerd. Dat is 88% van het aantal crematies van het voorafgaande jaar. In de zomerrapportage melden wij een realisatie 96% t.o.v. het gerealiseerde crematies in 2019. De oorzaak hiervan is o.a. de toegenomen concurrentie in de regio. Dit is een structureel effect. In 2020 waren er 324 begrafenissen, dat is 113% van het aantal begrafenissen in 2019. Deze 2 effecten samen geven een saldo van € 360.000 nadelig. Het eerder genoemde nadeel op de opbrengst van de catering (€ 370.000) en nadelige overige baten van € 18.000 geeft een totaal nadeel op de baten van € 748.000.

Coronakosten
Conform raadsvoorstel 1361125 "Betalingsregeling en kwijtschelding huurbetaling gemeentelijk vastgoed"
d.d. 3-11-2020 is een derde van de huurbetaling kwijtgescholden van de maanden april, mei en juni 2020 aan niet-maatschappelijke huurders van de gemeente, die uitstel van de huurbetaling hebben ontvangen. Dit levert een lagere baat op van € 27.000 op dit programma onderdeel. Zie ook programma 1.2.3 Vastgoed.

Reclame opbrengsten
Bij de aanvraag van het investeringskrediet aanschaf abri’s (raadsbesluit 1141364 “Reclame in de openbare ruimte” d.d. 12 november 2019) was het uitgangspunt dat alle abri’s zouden zijn geplaatst in kwartaal 3 en 4 van 2020, waardoor het mogelijk was extra reclame opbrengsten te genereren van € 150.000 in 2020. Doordat voorbereiden en publiceren van de aanbesteding meer tijd in beslag nam, vond de formele afronding van de aanbesteding (pas) plaats in kwartaal 3 en schoof de plaatsing van de nieuwe abri’s (onder meer door leveringsproblematiek van materiaal in eerste instantie slechts een beperkt aantal) door naar december 2020. Hierdoor is er een tekort op de baten van € 150.000.

De uitgaven voor bodemsanering laten een onderschrijding zien van € 280.000. Er zijn in 2020 geen bijdragen gedaan aan specifieke projecten. De lagere lasten leiden tot een lagere onttrekking uit de reserve. Zie ook deelprogramma 1.1.4 Milieu.